آموزش اخلاق به كودكان معمولا به مرور زمان و با توجه به دوره رشدي و شرايط سني صورت مي‌گيرد. بيشتر والدين بر اين باورند كه يادگيري مفاهيم اخلاقي نياز به آن دارد كه كودك وارد دوره دبستان شود، اما آموزش مفاهيم اخلاقي ارتباط با آموزش تحصيلي ندارد. زماني كه مفاهيم اخلاقي از دوران خردسالي به كودك آموزش داده شود نتايج بهتري در سال‌هاي آينده براي فرد دارد. آموزش مفاهيم اخلاقي مي‌تواند از طريق ابزارهاي مختلفي با توجه به سن كودك انجام بگيرد. مهم‌ترين مسئله در آموزش مفاهيم اخلاقي اين است كه اين مفاهيم بايد متناسب با سطح رشد شناختي كودك باشد در غير اين صورت نتايج آموزش‌ها مطلوب نخواهد بود. بنابراين آشنايي با اصول كلي آموزش اخلاق به كودكان مي‌تواند براي والدين امري حائز اهميت باشد. با دريافت مشاوره كودك مي‌توانيد از روش تربيتي و آموزشي خود اطمينان حاصل نماييد.

منبع : آموزش اخلاق و ارزش ها به كودكان

اصول كلي آموزش اخلاق به كودكان

بر اساس نظريه‌هاي روانشناسي كودك در حيطه اخلاق، رشد اخلاق و قضاوت اخلاقي كودك با سن و رشد شناختي كودك ارتباط دارد. بر مبناي مهم‌ترين نظريه رشد اخلاقي كودك، يعني نظريه رشد اخلاقي كلبرگ، اخلاق به سه دوره اصلي و 6 زير مرحله تقسيم مي‌شود. عمدتاً رشد اخلاقي كودكان زير 10 سال بر مبناي اجتناب از مجازات و كسب پاداش است. به عنوان مثال كودكان در اين دوران از اصول اخلاقي‌ خاصي پيروي مي‌كنند بطوري كه از رفتارهايي كه پيامد منفي دارد اجتناب مي‌كنند و به رفتارهاي مطلوب و دريافت پاداش گرايش پيدا مي‌كنند. با توجه به اين نظريه،  اصول آموزش اخلاقي به كودك بايد بر اساس اين مفهموم انجام پذيرد.

با اين حال بايد در نظر داشت كه آموزش اخلاق تحت تاثير اصول فرزندپروري هم قرار دارد، بنابراين براي آموزش اخلاق به كودكان بايد عوامل مختلفي را در نظر گرفت كه با توجه به وضعيت رشد و ويژگي‌هاي هر كودك متفاوت است. براي آشنايي بيشتر با شيوه صحيح آموزش اخلاق متناسب با ويژگي‌هاي كودك خود مي‌توانيد از يك روانشناس كمك بگيريد. براي آشنايي با جديدترين روش‌هاي تربيت كودك كليك كنيد.

روش‌هاي آموزش اخلاق به كودكان

الگوبرداري

به طور كلي مي‌توان گفت كه كودك محصول خانواده است، زيرا كه كودك بسياري از اعمال، رفتار و حتي ويژگي‌هاي اخلاقي را از طريق مشاهده و الگوبرداري توسط والدين و مربيانش ياد مي‌گيرد. كودك ممكن است طرز برخورد والدين با ديگران، طرز صحبت كردن محبت آميز، احترام گذاشتن به افراد و… را از طريق مشاهده ياد بگيرد و خودش آن‌ها در موقعيت‌هاي مختلف انجام دهد. بنابراين عمدتاً كودكان از طريق همانندسازي با والدينشان بسياري از مفاهيم اخلاقي را به طور مستقيم و غيرمستقيم از آن‌ها ياد مي‌گيرند.

شيوه‌هاي تقويت رفتار

يكي ديگر از شيوه‎‌هاي آموزش اخلاق به كودكان شيوه‌هاي تقويت رفتار مطلوب است. تقويت و تشويق رفتارهاي مطلوب كودكان باعث مي‌شود تا به مرور زمان ياد بگيرند انجام چه فعاليت‌هايي در چه موقعيت‌هايي مطلوب است. براي آموزش يك مفهوم اخلاقي هيچگاه كودك را تنبيه نكنيد، بهترين شيوه آموزش اين است كه رفتار مطلوب را تقويت كنيد، كودك به مرور زمان ياد مي‌گيرد كه رفتارهاي نامطلوبش مورد توجه و پذيرش قرار نمي‌گيرد بنابراين آن‌ها را كنار مي‌گذارد.

آموزش با بازي 

يكي ديگر از روش‌هاي آموزش اخلاق كه مي‌تواند براي كودكان موثر واقع شود آموزش از طريق بازي است. در حين بازي درماني و كلاً بازي‌هاي اجتماعي و بازي‌هاي چند نفره، كودك به مرور با قوانين بازي‌ها و مفاهيم اخلاقي آشنا مي‌شود. ويژگي منحصر به فرد آموزش از طريق بازي اين است كه كودك در يك موقعيت با همسالان خود قرار دارد. بر اساس نظريه‌هاي روانشناسي بهترين پيشرفت‌ها و آموزش‌هاي اخلاقي زماني انجام مي‌گيرد كه كودك در كنار همسالانش فعاليتي را انجام دهد و اين مفاهيم را به صورت عملي در كنار همسالانش تجربه كند.

آموزش مفاهيم اخلاقي به كودكان

مهمترين مسئله‌اي كه در ارتباط با آموزش اخلاق به كودكان وجود دارد اين است كه كودكان بايد مفاهيم و ارزش‌هايي را به شيوه‌هاي مختلفي از مربيان يا والدين خود يادبگيرند. آموزش اين مفاهيم و ارزش‌ها مي‌تواند منجر به آموزش اخلاق به كودكان شود.

آموزش اخلاق عدالت به كودكان

درك عدالت يكي از مفاهيم اخلاقي است كه كودكان بايد به مرور با اين مفهوم آشنايي پيدا كنند. در سال‌هاي اوليه زندگي كودك ممكن است مفهوم عدالت را درك نكند و همه چيز را فقط از نقطه نظر خودش بنگرد. با اين حال ممكن است برخي از كودكان در سال‌هاي اوليه زندگي بي‌عدالتي را تشخيص دهند و نسبت به بي‌عدالتي واكنش نشان دهند. مهم‌ترين نكته اين است كه درك كودكان در دوره‌هاي سني مختلف از عدالت متفاوت است، به عبارت ديگر درك عدالت يك كودك 10 ساله با كودك 3 ساله متفاوت است. والدين بايد متناسب با ويژگي سني هر كودك به ساده‌ترين شكل ممكن مفهوم عدالت را به آن‌ها توضيح دهند.

آموزش احترام گذاشتن

نياز به مورد احترام بودن و احترام گذاشتن يكي از نيازهاي اساسي هر انساني است. بهترين شيوه آموزش احترام گذاشتن به فرزند اين است كه خودتان به عنوان والد اين رفتار را بهترين شكل ممكن انجام دهيد، زيرا شيوه مشاهده الگو و تقليد از والدين بهترين روش براي آموزش احترام به كودك است. همچنين اگر خودتان كودك را با لحني محترمانه صدا بزنيد و صحبت كنيد او هم بر همين اساس با شما و ديگران صحبت مي‌كند.

آموزش همدلي

همدلي يكي از مسائل اساسي در ارتباط با درك نقطه نظر و درك هيجانات ديگران است. والديني كه نسبت به كودك خود و ديگران به طور همدلانه برخورد كنند، كودكي همدل پرورش مي‌دهند. آموزش همدلي به كودك باعث مي‌شود تا متوجه شود كه هر كسي در زندگي شرايط متفاوتي دارد و نمي‌توان به سادگي ديگران را قضاوت كرد. پرورش ويژگي همدلي باعث مي‌شود تا كودك بتواند دنياي ديگران را هم درك كند.

آموزش بخشش

يكي از اصول اخلاقي مهم كه با سلامت روان افراد هم ارتباط دارد، بخشيدن اشتباهات ديگران است. والدين مي‌توانند توانايي بخشش را از همان دوران كودكي به فرزند خود بياموزند. امروزه مطالعات روانشناسي مثبت نشان داده كه بخشش اشتباهات ديگران باعث مي‌شود تا فرد فشار رواني و پريشاني رواني كمتري را تجربه كند، اين مسئله علاوه بر اينكه يك موضوع اخلاقي است با سلامت روان هم ارتباط دارد. كودك مي‌تواند آموزش بخشش را از طريق مشاهده رفتار والدينش با ديگران ياد بگيرد.

آموزش عذرخواهي

يكي ديگر از مفاهيم اخلاقي كه آموزش آن براي كودكان ضروري و حائز اهميت است آموزش عذرخواهي كردن است. كودكان به دليل سن پاييني كه دارند ممكن است اشتباهاتي را مرتكب شوند، آموزش عذرخواهي كردن باعث مي‌شود تا كودك ادب و شجاعت بيشتري از خودش نشان بدهد. همانطور كه كودك ياد مي‌گيرد تا اشتباهات ديگران را ببخشد بايد ياد بگيرد تا اگر خودش كار اشتباهي انجام داد عذرخواهي كند. به ياد داشته باشيد كه عذرخواهي كردن نبايد منجر به تحقير و سرزنش كودك شود. به عبارتي تحقير كردن كودك براي عذرخواهي عمل مناسبي نيست و اين نكته‌اي است كه والدين بايد به آن توجه كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

بهترين روش آموزش مفاهيم اخلاقي به كودك چيست؟

هر كودكي شيوه و سبك يادگيري خودش را دارد، با اين حال كودكان، بسياري از اعمال را از طريق مشاهده والدين خود ياد مي‌گيرند، اگر والدين خودشان مفاهيم اخلاقي را رعايت كنند و به زبان ساده با توجه به دوره سني به او آموزش دهند، كودك به راحتي مفاهيم را ياد مي‌گيرد.

منبع : آموزش اخلاق و ارزش ها به كودكان